☩ A. M. D. G. ☩
v5.14.0
Przepiękna antyfona na wejście, która była natchnieniem dla autora kolędy «Wśród nocnej ciszy», przypomina, że spoczywające w żłóbku Dziecię to odwieczne Słowo, które zstąpiło z królewskiego tronu w niebie. Żłóbek stał się ziemskim tronem wcielonego Boga, który z niego odbierał pierwsze hołdy. Ubóstwo żłóbka i stajenki zapowiadają już trzeci tron Zbawiciela — krzyż. W ewangelii słyszymy z ust starca Symeona zapowiedź, że Chrystus «przeznaczony jest na upadek i na powstanie wielu w Izraelu, na znak, któremu sprzeciwiać się będą». Od chwili przyjścia Chrystusa na świat dosięga On swoim wpływem każdego człowieka i zmusza do opowiedzenia się za Nim albo przeciw Niemu. Prawdę tę wyraził dosadnie Mickiewicz: «Wierzysz, że się Bóg zrodził w betlejemskim żłobie, lecz biada ci, jeżeli nie zrodził się w tobie». Przez przyjęcie Chrztu świętego stanęliśmy przy Chrystusie; wystawiamy Go dzisiaj jako naszego króla i prosimy o gorliwość w Jego służbie.
Wspomnienie Św. Szczepana, Pierwszego Męczennika.
«Wczoraj obchodziliśmy pamiątkę doczesnych narodzin wiecznego Króla, dzisiaj czcimy pamiątkę narodzin dla nieba Jego Męczennika. Wczoraj narodził się Chrystus w pieluszki owinięty, dzisiaj Szczepan został przezeń obleczony szatą nieśmiertelności. Wczoraj ciasny żłóbek przyjął Bożą Dziecinę, dzisiaj bezmiar nieba ogarnął zwycięskiego Szczepana. Szczepan wstąpił do nieba wśród kamienujących go Żydów, ponieważ Jezus zstąpił na ziemię wśród śpiewających Aniołów». (św. Fulgencjusz).
Umęczonym za wiarę Kościół nadaje tytuł martyr, co znaczy świadek. Święty Szczepan był pierwszym z wielkiej liczby męczenników, którzy oddając swe życie za Chrystusa, świadczyli o prawdziwości Jego posłannictwa i Jego nauki. Święty Szczepan był jednym z siedmiu diakonów, których apostołowie powołali do opieki nad biednymi chrześcijanami w gminie jerozolimskiej. Pomagał on również w głoszeniu Ewangelii, a Bóg potwierdził jego przepowiadanie cudami. Powodzenie jego działalności spowodowało aresztowanie, proces przed Sanhedrynem i ukamienowanie w kilka lat po śmierci pana Jezusa (prawdopodobnie zima 36/37 r.). Między okolicznościami śmierci świętego Szczepana i Pana Jezusa dostrzegamy wzruszające podobieństwa. Liturgia podkreśla szczególnie miłość nieprzyjaciół.
Imię świętego Szczepana, które znaczy «Uwieńczony», wymienia się w kanonie Mszy świętej.
Suplement: Objaśnienia Ewangelii
Mdr 18:14-15
Gdy wszystko było w głębokim milczeniu, a noc w swym biegu połowy drogi dosięgła, wszechmocne Słowo Twoje, Panie, zstąpiło z nieba, z królewskiego tronu.
Ps 92:1
Pan króluje, w majestat się oblókł; odział się Pan w potęgę i przepasał się.
Chwała Ojcu…
Gdy wszystko było w głębokim milczeniu, a noc w swym biegu połowy drogi dosięgła, wszechmocne Słowo Twoje, Panie, zstąpiło z nieba, z królewskiego tronu.
Sap 18:14-15.
Dum médium siléntium tenérent ómnia, et nox in suo cursu médium iter háberet, omnípotens Sermo tuus, Dómine, de cœlis a regálibus sédibus venit.
Ps 92:1
Dóminus regnávit, decórem indútus est: indútus est Dóminus fortitúdinem, et præcínxit se.
Glória Patri…
Dum médium siléntium tenérent ómnia, et nox in suo cursu médium iter háberet, omnípotens Sermo tuus, Dómine, de cœlis a regálibus sédibus venit.
Wszechmocny, wieczny Boże, kieruj naszymi czynami według Twojego upodobania, abyśmy
w Imię umiłowanego Syna Twego mogli obfitować w dobre uczynki.
Który z Tobą…
Omnípotens sempitérne Deus, dírige actus nostros in beneplácito tuo: ut in nómine dilécti Fílii tui mereámur bonis opéribus abundáre:
Qui tecum…
W Oktawie Narodzenia
Dozwól, prosimy Cię, wszechmogący Boże, aby nowe narodzenie się w ciele Jednorodzonego Syna Twego wyzwoliło nas z jarzma grzechu, w którym nas trzyma dawna niewola.
Przez tegoż Pana…
Wspomnienie Św. Szczepana, Pierwszego Męczennika
Daj nam, prosimy Cię, Panie, naśladować to, co czcimy, i nauczyć się miłować także nieprzyjaciół; obchodzimy bowiem narodziny dla nieba Świętego, który umiał nawet za prześladowców modlić się do Pana naszego Jezusa Chrystusa, Syna Twojego:
Który z Tobą…
W Oktawie Narodzenia
Dozwól, prosimy Cię, wszechmogący Boże, aby nowe narodzenie się w ciele Jednorodzonego Syna Twego wyzwoliło nas z jarzma grzechu, w którym nas trzyma dawna niewola.
Przez tegoż Pana…
Pro Octava Nativitatis:
Concéde, quǽsumus, omnípotens Deus: ut nos Unigéniti tui nova per carnem Natívitas líberet; quos sub peccáti jugo vetústa sérvitus tenet.
Per eúndem…
Commemoratio S. Stephani Protomartyris
Da nobis, quǽsumus, Dómine, imitári quod cólimus: ut discámus et inimícos dilígere; quia ejus inventiónem celebrámus, qui novit étiam pro persecutóribus exoráre Dóminum nostrum Jesum Christum, Fílium tuum:
Qui tecum…
Pro Octava Nativitatis
Concéde, quǽsumus, omnípotens Deus: ut nos Unigéniti tui nova per carnem Natívitas líberet; quos sub peccáti jugo vetústa sérvitus tenet.
Per eúndem…
Czytanie z Listu świętego Pawła Apostoła do Galatów.
Ga 4:1-7
Św. Paweł poucza nas, że Wcielenie Syna Bożego przyniosło nam łaskę przybrania za dzieci Boże i prawo do udziału w Królestwie Bożym.
Bracia! Powiadam tedy: Dopóki dziedzic jest dziecięciem, niczym się nie różni od niewolnika, chociaż jest panem wszystkiego. Ale podlega opiekunom i rządcom aż do czasu wyznaczonego przez ojca. Tak też i my, gdyśmy byli dziećmi, podlegaliśmy żywiołom tego świata. Lecz gdy nastała pełność czasu, zesłał Bóg Syna swego powstałego z niewiasty i podległego Zakonowi, aby tych, którzy byli pod Zakonem, odkupił, żebyśmy i my dostąpili synostwa. A że jesteście synami, zesłał Bóg Ducha Syna swego w serca wasze, wołającego: «Abba, Ojcze». A zatem nie masz już niewolnika, lecz syn, a jeśli syn, to i dziedzic przez Boga.
Lectio Epístolæ beati Pauli Apóstoli ad Gálatas.
Gal 4:1-7
Fratres: Quanto témpore heres párvulus est, nihil differt a servo, cum sit dóminus ómnium: sed sub tutóribus et actóribus est usque ad præfinítum tempus a patre: ita et nos, cum essémus párvuli, sub eleméntis mundi erámus serviéntes. At ubi venit plenitúdo témporis, misit Deus Fílium suum, factum ex mulíere, factum sub lege, ut eos, qui sub lege erant, redímeret, ut adoptiónem filiórum reciperémus. Quóniam autem estis fílii, misit Deus Spíritum Fílii sui in corda vestra, clamántem: Abba, Pater. Itaque jam non est servus, sed fílius: quod si fílius, et heres per Deum.
Ps 44:3; 44:2
Postacią Tyś piękniejszy nad synów ludzkich, wdzięk rozlał się na Twoich wargach.
℣. Z mego serca płynie słowo dobre; pieśń moją śpiewam dla Króla; mój język jest jak rylec sprawnego pisarza. Alleluja, alleluja.
Ps 92:1
Pan króluje, w majestat się oblókł; odział się Pan w potęgę i przepasał się mocą. Alleluja.
Ps 44:3; 44:2
Speciósus forma præ filiis hóminum: diffúsa est gratia in lábiis tuis.
℣. Eructávit cor meum verbum bonum, dico ego ópera mea Regi: lingua mea cálamus scribæ, velóciter scribéntis. Allelúja, allelúja.
Ps 92:1.
Dóminus regnávit, decórem índuit: índuit Dóminus fortitúdinem, et præcínxit se virtúte. Allelúja.
Ciąg dalszy ☩ Ewangelii świętej według Łukasza.
Łk 2:33-40
Onego czasu: Józef i Maryja, Matka Jezusowa, dziwili się temu, co o Nim mówiono. I błogosławił im Symeon i rzekł do Maryi, Matki Jego: «Oto Ten przeznaczony jest na upadek i na powstanie wielu w Izraelu i na znak, któremu sprzeciwiać się będą. A duszę Twoją własną przeniknie miecz, by wyszły na jaw zamysły serc wielu». I była Anna, prorokini, córka Fanuela, z pokolenia Aser. Ta była już podeszła w latach, a z mężem swym żyła lat siedem od panieństwa swego. I będąc wdową do lat osiemdziesięciu czterech, nie opuszczała świątyni, służąc Bogu dniem i nocą w postach i modlitwach. Ona to, nadszedłszy tejże godziny, wielbiła Pana i mówiła o Nim wszystkim, którzy oczekiwali odkupienia Izraela. A gdy wykonali wszystko według Zakonu Pańskiego, wrócili do Galilei, do Nazaretu, miasta swego. A Dziecię rosło i umacniało się pełne mądrości, i łaska Boża była w Nim.
Sequéntia ☩ sancti Evangélii secundum Lucam.
Luc 2:33-40
In illo témpore: Erat Joseph et María Mater Jesu, mirántes super his quæ dicebántur de illo. Et benedíxit illis Símeon, et dixit ad Maríam Matrem ejus: Ecce, pósitus est hic in ruínam et in resurrectiónem multórum in Israël: et in signum, cui contradicétur: et tuam ipsíus ánimam pertransíbit gládius, ut reveléntur ex multis córdibus cogitatiónes. Et erat Anna prophetíssa, fília Phánuel, de tribu Aser: hæc procésserat in diébus multis, et víxerat cum viro suo annis septem a virginitáte sua. Et hæc vídua usque ad annos octogínta quátuor: quæ non discedébat de templo, jejúniis et obsecratiónibus sérviens nocte ac die. Et hæc, ipsa hora supervéniens, confitebátur Dómino, et loquebátur de illo ómnibus, qui exspectábant redemptiónem Israël. Et ut perfecérunt ómnia secúndum legem Dómini, revérsi sunt in Galilǽam in civitátem suam Názareth. Puer autem crescébat, et confortabátur, plenus sapiéntia: et grátia Dei erat in illo.
Ps 92:1-2
Bóg okrąg ziemi utwierdził, iż się nie poruszy. Od wieków tron Twój niewzruszony, o Boże, Ty od wieków jesteś.
Ps 92:1-2
Deus firmávit orbem terræ, qui non commovébitur: paráta sedes tua, Deus, ex tunc, a sǽculo tu es.
Prosimy Cię, wszechmogący Boże, niech dar złożony przed oczyma Twego Majestatu wyjedna nam łaskę dziecięcego oddania się Tobie i pomoże do osiągnięcia szczęśliwej wieczności.
Przez Pana…
Concéde, quǽsumus, omnípotens Deus: ut óculis tuæ majestátis munus oblátum, et grátiam nobis piæ devotiónis obtineat, et efféctum beátæ perennitátis acquírat.
Per Dominum…
W Oktawie Narodzenia
Uświęć, Panie, złożone dary przez nowe narodzenie Jedynego Syna Twojego i oczyść nas ze zmazy naszych grzechów.
Przez tegoż Pana…
Wspomnienie Św. Szczepana, Pierwszego Męczennika
Przyjmij, o Panie, dary, które Ci składamy obchodząc pamiątkę Twoich Świętych, a jak męczeństwo zapewniło im chwałę, tak niech nasze oddanie się Tobie przywróci nam niewinność.
Przez Pana…
W Oktawie Narodzenia
Uświęć, Panie, złożone dary przez nowe narodzenie Jedynego Syna Twojego i oczyść nas ze zmazy naszych grzechów.
Przez tegoż Pana…
Pro Octava Nativitatis:
Obláta, Dómine, múnera, nova Unigéniti tui Nativitáte sanctífica: nosque a peccatórum nostrórum máculis emúnda.
Per eúndem…
Commemoratio S. Stephani Protomartyris
Súscipe, Dómine, múnera pro tuórum commemoratióne Sanctórum: ut, sicut illos pássio gloriósos effécit; ita nos devótio reddat innócuos.
Per Dominum…
Pro Octava Nativitatis
Obláta, Dómine, múnera, nova Unigéniti tui Nativitáte sanctífica: nosque a peccatórum nostrorum máculis emúnda.
Per eúndem…
Prefacja o Bożym Narodzeniu
Zaprawdę godne to i sprawiedliwe, słuszne i zbawienne, abyśmy zawsze i wszędzie Tobie składali dziękczynienie, Panie, Ojcze święty, wszechmogący, wieczny Boże:
Albowiem przez tajemnicę wcielonego Słowa zajaśniał oczom naszej duszy nowy blask Twojej światłości, abyśmy poznając Boga w widzialnej postaci, zostali przezeń porwani do umiłowania rzeczy niewidzialnych.
Przeto z Aniołami i Archaniołami, z Tronami i Państwami oraz ze wszystkimi hufcami wojska niebieskiego śpiewamy hymn ku Twej chwale, wołając bez końca:
de Nativitate Domini
Vere dignum et justum est, æquum et salutáre, nos tibi semper et ubíque grátias ágere: Dómine sancte, Pater omnípotens, ætérne Deus: Quia per incarnáti Verbi mystérium nova mentis nostræ óculis lux tuæ claritátis infúlsit: ut, dum visibíliter Deum cognóscimus, per hunc in invisibílium amorem rapiámur. Et ídeo cum Angelis et Archángelis, cum Thronis et Dominatiónibus cumque omni milítia cæléstis exércitus hymnum glóriæ tuæ cánimus, sine fine dicéntes.
Mt 2:20
Weźmij Dziecię i Matkę Jego, a idź do ziemi izraelskiej, pomarli bowiem ci, którzy czyhali na życie Dziecięcia.
Matt 2:20
Tolle Púerum et Matrem ejus, et vade in terram Israël: defúncti sunt enim, qui quærébant ánimam Púeri.
Panie, niech działanie tego Sakramentu oczyści nas ze złych skłonności i spełni nasze godziwe pragnienia.
Przez Pana…
Per hujus, Dómine, operatiónem mystérii, et vitia nostra purgéntur, et justa desidéria compleántur.
Per Dominum…
W Oktawie Narodzenia
Wszechmogący Boże, narodzony dzisiaj Zbawiciel świata przywrócił nam synostwo Boże; spraw, prosimy, aby nam udzielił daru nieśmiertelności:
Który z Tobą…
Wspomnienie Św. Szczepana, Pierwszego Męczennika
Przyjęty Sakrament niechaj nas wspomaga, o Panie, i za wstawiennictwem św. Szczepana, Twojego Męczennika, niech nam zapewni Twą ustawiczną opiekę.
Przez Pana…
W Oktawie Narodzenia
Wszechmogący Boże, narodzony dzisiaj Zbawiciel świata przywrócił nam synostwo Boże; spraw, prosimy, aby nam udzielił daru nieśmiertelności:
Który z Tobą…
Pro Octava Nativitatis:
Præsta, quǽsumus, omnípotens Deus: ut natus hódie Salvátor mundi, sicut divínæ nobis generatiónis est auctor; ita et immortalitátis sit ipse largítor:
Qui tecum…
Commemoratio S. Stephani Protomartyris
Auxiliéntur nobis, Dómine, sumpta mystéria: et, intercedénte beáto Stéphano Mártyre tuo, sempitérna protectióne confírment.
Per Dominum…
Pro Octava Nativitatis
Præsta, quǽsumus, omnípotens Deus: ut natus hodie Salvátor mundi, sicut divínæ nobis generatiónis est auctor; ita et immortalitátis sit ipse largítor:
Qui tecum…